Honderd jaar terug maakte Eindhoven een reuzensprong toen het Woensel, Strijp, Gestel, Tongelre en Stratum annexeerde. Aldus was 1920 het geboortejaar van ‘Groot-Eindhoven’, dat mede ontstond om de onstuimige groei van Philips (dat in 1891 in Eindhoven was neergestreken) in goede banen te kunnen leiden. De expansie van Anton en Gerard Philips dreigde die gemeenten boven het hoofd te groeien. Er waren betaalbare woningen nodig voor arbeidersgezinnen, onderwijs voor hun kinderen, voorzieningen voor de industrie en het openbare leven, infrastructuur voor verkeer en transport. Maar Eindhoven hobbelde vaak achter de feiten en was niet in staat Philips te faciliteren. Bovendien zat het niet te wachten op die arbeiders van buiten die Philips naar Eindhoven haalde. Daarom schiep het concern zelf een ‘company town’ op een onvergelijkbare schaal. Het natje, het droogje, het innerlijk welbehagen van de mensen; de twee Godfathers van Philips stonden er borg voor. Uit welbegrepen eigenbelang; hun licht- en elektronicaconcern kon de wereld alleen veroveren als het beschikte over voldoende werknemers die er niet tegenop zag te moeten verkassen naar een stad die in beginsel niet gek veel meer was dan een uit de kluiten gewassen provincieplaats.
Bij Philips luidden de noodklokken vanaf de jaren zeventig. Operatie Centurion (1990) en de verhuizing van het hoofdkantoor van Philips naar Amsterdam (1998) maken duidelijk dat de symbiose tussen stad en bedrijf voorbij is. Anno nu resteren Eindhoven nog slechts lege kerkbanken en is Philips als grootste werkgever van de regio door anderen voorbijgestreefd. Maar het concern liet een erfenis achter: Brainport, met A-merken als ASML, NXP en VDL die bijna allen voortkwamen uit de boedel van Philips. Met, ondanks het economisch succes, helaas ook een groeiende tweedeling tussen arm en rijk. En daar hadden zowel mijnheer pastoor als mijnheer Philips in hun tijd waarschijnlijk beter voor weten te waken.
Auteur : Thom Aussems en Hans Horsten
Uitgeverij : Lecturis
- Nederlands
- Hardcover
- 2e druk
- 2021
- 559 bladzijdes